ΤΑ ΣΠΙΤΙΑ ΕΧΟΥΝ ΤΗ ΔΙΚΗ ΤΟΥΣ ΙΣΤΟΡΙΑ - ΟΙΚΙΑ ΞΗΡΟΥ (Πλατεία Κεχαγιά)

Αλήθεια πόση ιστορία κρύβει το κάθε σπίτι που επισκεπτόμαστε με τους μαθητές!!!! Πόσο πολιτισμό έχει μέσα του!!! Βρεθήκαμε στην οικία Ξηρού, ένα επιβλητικό νεοκλασικό σπίτι στην πλατεία Κεχαγιά που μαγνητίζει τη ματιά του επισκέπτη. Από κει πέρασε και ο Ελευθέριος Βενιζέλος στην προεκλογική του εκστρατεία το 1912… Ένας από τους ιδιοκτήτες της κατοικίας , ο μηχανικός Θύμιος Ξηρός, μας έδωσε σημαντικές πληροφορίες για τον τρόπο δόμησης των σπιτιών της εποχής και για την ιστορία της κατοικίας που μεγάλωσε. Ο ίδιος μας είπε:

«Το σπίτι αυτό έχει τελειώσει το 1902, εκατόν είκοσι χρόνια πριν περίπου. Η πόλη της Άμφισσας ισοπεδώθηκε από ένα ισχυρό σεισμό το 1870, ώστε στην πόλη δεν έμεινε κανένα σπίτι.  Μετά το 1870 άρχισαν να κατασκευάζονται όλα αυτά  - τα παλιά-  σπίτι που βλέπετε. Ελάχιστα είχαν μείνει όρθια τότε.  Μετά το 1870, σε όποιες οικογένειες υπήρχε οικονομική ευμάρεια έφτιαχναν σπίτι προσεγμένα και καλά, επειδή οι οικογένειες που ασχολούνταν με τις ελιές έβγαζαν αρκετά χρήματα, αφού η ελιά και το λάδι τότε ήταν εξαγώγιμα προϊόντα στην Αμερική, και ελαιοκομικές περιοχές στην Ελλάδα, τότε, ήταν 2 με  3.

Τα παντζούρια του σπιτιού είναι διαφορετικά σε κάθε όροφο. Τα παντζούρια στον πάνω όροφο έχουνε περσίδες, γιατί από πάνω μπορούμε να δούμε ποιος έρχεται από κάτω και από πάνω επίσης δεν βρέχονται αφού το κάθε κομμάτι επικαλύπτει το άλλο και δεν μπαίνει το νερό μέσα. Τα από κάτω τα παντζούρια είναι ταμπλαδωτά, δε σου επιτρέπει να δεις, αλλά είναι ασφαλέστερα στους τυχόν κλέφτες.  Στα παράθυρα του υπογείου είναι σιδεριές, είναι σιδερόφρακτα και κανείς δεν μπορεί να μπει μέσα, απέξω.

Το συγκεκριμένο σπίτι, όπως και τα περισσότερα που χτίστηκαν γύρω στο 1900 ήταν δίπατα και με υπόγειο. Το υπόγειο στο συγκεκριμένο σπίτι είναι διπλό. Υπάρχει υπόγειο και κόντρα υπόγειο, διότι για να δημιουργήσουν μεγάλο ύψος  για να έχουν χωρητικότητα μεγάλη οι ξύλινες κάδες, ώστε να παίρνουν τις ελιές μέσα.

Ο πρώτος όροφος ήταν ο όροφος της καθημερινής χρήσης. Έμπαινε , έβγαινε κόσμος  και στον πάνω όροφο είχαν τα σαλόνια, όπου εκεί δεν μπορούσε να πηγαίνει ο καθένας για παράδειγμα με τις λάσπες και λέρωνε το σπίτι, αφού τότε όλη πόλη είχε λάσπες όταν έβρεχε καθότι δεν είχε ακόμη δημιουργηθεί αποχετευτικό δίκτυο.

Η αυλή του σπιτιού είναι με πετραδάκια και με μια τεχνική που σήμερα δεν μπορεί να την κάνει κανένας. Είναι πετραδάκια με σχήματα δύο χρωμάτων, το άσπρο  και το μαύρο. Το μαύρο είναι από ποτάμι και το άσπρο είναι από άλλη περιοχή και τα έχουν βάλει μέσα σε χώμα και έχουν το εξής φοβερό χαρακτηριστικό , όταν βρέχει, οι πέτρες από κάτω έχουν χώμα που απορροφούν το νερό και περπατάς καθαρά και στεγνά.  Αυτές οι αυλές ήταν οι επίσημες αυλές των σπιτιών που έβαζαν τα λουλούδια και ακριβώς από πάνω σε άλλο χώρο είναι το περιβόλι που έβαζαν τους κήπους όπου καλλιεργούσε ο ιδιοκτήτης και έβαζε τα λαχανικά και τα δέντρα του. Η εξωτερική σκάλα του σπιτιού είναι πελεκητή.

Το 1985 άλλαξε η αρχιτεκτονική, εσωτερικά του σπιτιού . Το σπίτι – όπως είπα και πριν – κατασκευάστηκε το 1902 από τον προπάππου μου Ευθύμιο Ξηρό του Ηλία  ο οποίος είχε γυναίκα τη Χαρίκλεια Ξηρού το γένος Παλαιολόγου.  Ο προπάππους μου ήταν κτηματίας και ο αδελφός του Ξηρός Ιωάννης του Ηλία ήταν δικηγόρος και βουλευτής του Ελευθέριου Βενιζέλου, ο οποίος είχε έρθει στο σπίτι – το 1912 -  και υπάρχει στην είσοδο η προτομή του. Ο Βενιζέλος μίλησε από το μπαλκόνι του σπιτιού και μετά του παρετέθη μεγαλοπρεπές γεύμα (ήταν προεκλογική περίοδος).

Τα σπίτια  οι άνθρωποι σε όλο τον κόσμο τα φτιάχνουν από την πρώτη ύλη που έχουν.  Εδώ η περιοχή έχει πέτρα και οι άνθρωποι έπαιρναν την πέτρα και έφτιαχναν με αυτή μέχρι τα πατώματα που πατάμε  και από τα πατώματα και πάνω είναι χωματόπλιθα.  Παίρνανε χώρα το πατάγανε με τα πόδια, το έβαζαν σε καλούπια έβαζαν άχυρα τα οποία ενίσχυαν αυτή την αργυροπηλόδη μάζα και πολύ πλούσιες οικογένειες – έχω ακούσει – πως έβαζαν και κρόκους από αυγά που έχουν συγκολλητικές ιδιότητες και έχτιζαν με αυτό τον τρόπο τα σπίτια σε μεγάλο ύψος.

Τα μπάνια σε αυτά τα σπίτι ήταν σε εξωτερικούς χώρους αρχικά, μετά έγινα κατασκευές εφαπτόμενες στον κύριο κορμό του σπιτιού.  Η θέρμανση  γινόταν με τζάκια, βέβαια την παλιά εποχή υπήρχαν και τα μαγκάλια  όπου οι νοικοκυρές έπαιρναν κάρβουνα από το τζάκι και τα έβαζαν σε ειδική μεταφερόμενη κατασκευή σε χώρο που δεν είχε ζέστη από το τζάκι.

Οι αυλόπορτες ήταν πολύ ψηλές και φαρδιές προκειμένου τα ζώα που μετέφεραν κοφίνια με ελιές να μπορούν να μπαίνουν στην αυλή».

Ένα μεγάλο ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ στο Θύμιο Ξηρό για τη ζεστή φιλοξενία του και τις πολύτιμες πληροφορίες που μας έδωσε. Σίγουρα μας ταξίδεψε πολλά χρόνια πίσω και μεις ανακαλύψαμε τον πολιτισμό μιας άλλης εποχής!!!